Sự xuất hiện ồ ạt của xe điện đã thay đổi cách chúng ta di chuyển, nhưng ẩn sâu dưới lớp vỏ tiện nghi là một nguồn năng lượng mạnh mẽ và đầy rủi ro: pin Lithium-ion. Đây là trái tim của mọi chiếc xe điện, được ca ngợi về hiệu suất nhưng cũng bị lo sợ vì khả năng tự bốc cháy không báo trước. Câu chuyện về những vụ cháy nổ pin không phải là tin đồn, mà là lời cảnh báo nghiêm túc về những phản ứng hóa học mất kiểm soát. Dưới đây chính là 3 nguyên nhân cốt lõi đang âm thầm biến khối pin thành một "quả bom hẹn giờ", hãy xem ngay!
1. Tác động vật lý và sự phơi nhiễm với không khí
Một trong những nguyên nhân hàng đầu và nguy hiểm nhất gây ra cháy nổ pin Lithium-ion là do tổn thương vật lý dẫn đến việc các tế bào pin bị rách hoặc thủng, gây đoản mạch và phản ứng hóa học ngoài ý muốn. Đây là tình huống rủi ro mà nhiều người thường bỏ qua.
Pin Lithium-ion được cấu tạo từ nhiều tế bào nhỏ, mỗi tế bào chứa các lớp vật liệu mỏng manh được ngăn cách bởi một màng ngăn cực kỳ mỏng. Lớp màng ngăn này có nhiệm vụ quan trọng là tách biệt cực âm và cực dương của pin. Khi pin bị va chạm mạnh, rơi vỡ hoặc bị đâm xuyên, màng ngăn này dễ dàng bị thủng hoặc rách, tạo ra hiện tượng đoản mạch bên trong.
Sự đoản mạch bên trong này ngay lập tức tạo ra một lượng nhiệt cực lớn tại điểm tiếp xúc. Nhiệt độ tăng đột ngột kích hoạt một chuỗi phản ứng dây chuyền gọi là "sự thoát nhiệt". Khi một tế bào pin đạt đến nhiệt độ tới hạn, nó giải phóng năng lượng dưới dạng nhiệt và khí độc, làm tăng áp suất và nhiệt độ của các tế bào pin lân cận. Hiện tượng này lan truyền rất nhanh, khiến cả khối pin bị nóng chảy, bốc khói và cuối cùng là phát nổ và bốc cháy.
Một yếu tố nguy hiểm đi kèm với tổn thương vật lý là việc lớp vỏ bảo vệ bên ngoài của pin bị phá vỡ. Điều này khiến các thành phần bên trong pin, đặc biệt là Lithium, tiếp xúc với không khí và hơi ẩm. Lithium là kim loại có khả năng phản ứng mạnh với oxy và nước. Khi chất điện phân và các thành phần bên trong pin tiếp xúc với môi trường, chúng phản ứng hóa học dữ dội. Phản ứng này tạo ra nhiệt độ cao và giải phóng các khí dễ cháy, khiến ngọn lửa bùng lên mạnh mẽ và cực kỳ khó dập tắt.
.jpg "Cảnh báo cháy nổ pin Lithium-ion: Bí mật bom hẹn giờ dưới yên xe của bạn!")
Do đó, người sử dụng cần đặc biệt chú ý bảo vệ pin khỏi mọi va chạm mạnh. Mặc dù pin xe điện thường được đặt trong các hộp bảo vệ chắc chắn. Sau các tai nạn dù nhỏ, cần kiểm tra kỹ lưỡng khối pin. Nếu vỏ pin bị biến dạng, nứt vỡ hoặc có dấu hiệu rò rỉ, người dùng không nên tiếp tục sử dụng hay sạc pin mà cần đưa xe đến cơ sở chuyên nghiệp để kiểm tra ngay.
2. Quá nhiệt do sử dụng cường độ cao và động cơ quá tải
Nguyên nhân thứ hai dẫn đến sự cố pin là do sự lạm dụng trong quá trình vận hành, khiến nhiệt độ bên trong pin tăng lên quá mức giới hạn an toàn. Đây là vấn đề liên quan mật thiết đến thói quen lái xe và cách chúng ta sử dụng phương tiện.
Việc sử dụng xe máy điện hay xe đạp điện học sinh liên tục trong nhiều giờ với tốc độ cao hoặc chở tải trọng vượt mức là một trong những hành vi lạm dụng phổ biến. Khi pin được xả năng lượng liên tục ở cường độ cao, nó phải hoạt động hết công suất. Quá trình xả năng lượng này tạo ra nhiệt lượng nội tại lớn do điện trở bên trong của các tế bào pin. Nếu nhiệt lượng này không được tản ra kịp thời, nhiệt độ của khối pin sẽ tích tụ dần lên, vượt quá ngưỡng an toàn.
Sự quá nhiệt do vận hành cường độ cao thường xảy ra ở những chiếc xe có động cơ quá khỏe so với thiết kế pin. Động cơ mạnh sẽ tiêu thụ dòng điện lớn hơn trong một đơn vị thời gian. Điều này khiến pin phải xả dòng điện nhanh hơn và mạnh hơn, làm tăng nhanh chóng nhiệt độ của pin, dẫn đến tình trạng pin bị "quá tải nhiệt". Mặc dù các hệ thống quản lý pin có thể giới hạn dòng xả, việc ép pin hoạt động liên tục ở giới hạn cao vẫn là rủi ro lớn.
Quá nhiệt kéo dài có thể gây ra những biến đổi không thể phục hồi đối với cấu trúc hóa học bên trong pin. Nhiệt độ cao làm phân hủy chất điện phân và các thành phần hóa học khác, giải phóng khí và tạo ra áp suất bên trong tế bào pin. Sự biến đổi này làm hỏng màng ngăn, tạo điều kiện cho sự đoản mạch bên trong. Đây là một vòng lặp nguy hiểm: nhiệt độ cao gây hỏng hóc, hỏng hóc lại sinh ra nhiệt độ cao hơn, cuối cùng kích hoạt sự thoát nhiệt và cháy nổ.
Để phòng tránh, người dùng nên tránh sử dụng xe liên tục trong thời gian quá dài hoặc ở tốc độ tối đa trong quãng đường dài. Nếu cảm thấy khối pin hoặc khu vực đặt pin nóng bất thường sau một chuyến đi dài, cần cho xe nghỉ ngơi để pin có thời gian nguội đi tự nhiên. Việc kiểm tra và đảm bảo hệ thống tản nhiệt của xe luôn hoạt động tốt cũng là một biện pháp phòng ngừa quan trọng, giúp kéo dài tuổi thọ và độ an toàn của pin.
3. Sạc pin khi còn nóng và môi trường nhiệt độ cao
Nguyên nhân thứ ba thường liên quan đến quy trình sạc pin không đúng cách hoặc thực hiện sạc trong điều kiện môi trường không lý tưởng, một lỗi sơ đẳng mà nhiều người vẫn mắc phải.
Việc sạc điện ngay sau khi sử dụng xe là một thói quen tiềm ẩn rủi ro lớn. Sau khi xe vừa vận hành cường độ cao, khối pin thường còn rất nóng do nhiệt lượng nội tại sinh ra trong quá trình xả. Nếu người dùng kết nối bộ sạc ngay lập tức, nhiệt độ pin sẽ tiếp tục được cộng thêm nhiệt lượng sinh ra từ quá trình sạc. Sự tích tụ nhiệt này dễ dàng đẩy nhiệt độ của pin vượt qua ngưỡng giới hạn, đặc biệt là đối với những loại pin có chất lượng không đảm bảo.
Sử dụng xe dưới thời tiết nắng nóng hoặc trong môi trường có nhiệt độ quá cao cũng là một yếu tố nguy hiểm. Khi pin xe điện được đặt trong môi trường nhiệt độ cao, nhiệt độ môi trường cộng hưởng với nhiệt độ nội tại của pin. Nhiệt độ tổng thể quá cao khiến các phản ứng hóa học trong pin diễn ra nhanh hơn. Điều này làm gia tăng áp suất bên trong tế bào pin, gây phồng pin và làm hỏng các van an toàn.
Quá trình sạc pin không đúng cách, chẳng hạn như sử dụng bộ sạc không đạt chuẩn hoặc không rõ nguồn gốc, cũng là nguyên nhân phổ biến gây cháy nổ. Bộ sạc kém chất lượng có thể cung cấp dòng điện không ổn định, điện áp vượt quá mức quy định hoặc không có tính năng tự ngắt an toàn. Sạc quá áp không chỉ làm pin nhanh bị chai mà còn tạo ra nhiệt lượng cực lớn và giải phóng oxy, làm tăng áp suất bên trong pin.
Để đảm bảo an toàn, người dùng cần lưu ý chờ pin nguội hoàn toàn sau khi sử dụng trước khi tiến hành sạc. Luôn sử dụng bộ sạc chính hãng, đạt tiêu chuẩn của nhà sản xuất. Tuyệt đối không sạc pin trong môi trường quá nóng, nơi ẩm ướt hoặc gần các vật liệu dễ cháy. Việc tuân thủ nghiêm ngặt quy trình sạc là bảo vệ an toàn cho cả tài sản và tính mạng.
Pin Lithium-ion là một công nghệ đột phá, nhưng đi kèm với những rủi ro an toàn không thể xem nhẹ. Các sự cố cháy nổ pin chủ yếu xuất phát từ ba nhóm nguyên nhân rõ ràng: tổn thương vật lý, quá nhiệt do lạm dụng vận hành, và sạc pin trong điều kiện bất lợi. Hiểu rõ các cơ chế này là chìa khóa để người dùng xe điện nâng cao ý thức cảnh giác và thực hiện các biện pháp phòng ngừa cần thiết. Đừng để sự tiện nghi của xe điện bị đánh đổi bằng rủi ro, hãy trở thành người dùng thông thái và an toàn.
>>> Bài viết liên quan: Checklist bảo dưỡng xe máy điện để luôn an toàn khi di chuyển
THẾ GIỚI XE ĐIỆN - XE MÁY 50CC
Website: https://thegioixedien.com.vn
Hotline: 088.63.88888 - 084.97.88888 - 024.2210.8888
