Theo một dự thảo chính sách mới đang được lấy ý kiến rộng rãi, từ ngày 01/01/2026, các phương tiện tham gia vào hoạt động vận tải công nghệ và dịch vụ giao hàng tại các thành phố lớn sẽ bắt buộc phải là xe máy hoặc ô tô điện. Quyết định này được kỳ vọng sẽ tạo ra một cú hích lớn cho mục tiêu "Net Zero" của Việt Nam, đồng thời cải thiện chất lượng không khí đô thị vốn đang ngày càng đáng báo động. Đây là một bước đi mạnh mẽ, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức lớn cho hàng triệu tài xế và các doanh nghiệp vận tải.
Lộ trình "xanh hóa" giao thông
Chính sách chuyển đổi này không phải là một quyết định bột phát. Nó nằm trong Chiến lược Quốc gia về Tăng trưởng Xanh giai đoạn 2021 - 2030 và Đề án Phát triển Giao thông Xanh đã được phê duyệt trước đó. Việt Nam, với cam kết đạt mức phát thải ròng bằng zero vào năm 2050 tại COP26, đang đẩy nhanh tiến trình loại bỏ các phương tiện gây ô nhiễm, đặc biệt là trong lĩnh vực vận tải hành khách và hàng hóa nội đô – nơi mật độ phương tiện cá nhân rất cao.
Các chuyên gia môi trường nhận định, phân khúc xe ôm công nghệ và shipper là nhóm phương tiện có tần suất di chuyển và quãng đường hoạt động lớn nhất trong đô thị, do đó, việc chuyển đổi nhóm này sang xe điện sẽ mang lại hiệu quả tức thì và rõ rệt nhất về mặt giảm thiểu khói bụi và tiếng ồn. Việc đặt cột mốc 2026 được xem là một khoảng thời gian đủ để các doanh nghiệp và cá nhân chuẩn bị, nhưng cũng đủ sức nặng để tạo ra một cú sốc chuyển đổi cần thiết cho thị trường.
Dự thảo cũng quy định, sau 2026, các phương tiện xăng vẫn có thể lưu hành, nhưng sẽ bị hạn chế nghiêm ngặt trong việc đăng ký kinh doanh và tham gia vào các nền tảng công nghệ. Các hãng xe công nghệ cũng sẽ bị yêu cầu ngừng tiếp nhận xe xăng mới vào hệ thống và có lộ trình loại bỏ dần xe xăng hiện hữu. Mục tiêu là đến năm 2030, hầu hết các phương tiện kinh doanh vận tải công cộng và công nghệ sẽ là xe điện.
"Gánh nặng" kinh tế lên vai tài xế
Quy định mới tạo ra một sức ép tài chính không nhỏ lên hàng triệu tài xế công nghệ và shipper, những người vốn có thu nhập không ổn định. Mặc dù chi phí vận hành (điện năng) của xe điện thấp hơn đáng kể so với xe xăng, chi phí đầu tư ban đầu cho một chiếc xe điện, đặc biệt là xe máy điện chất lượng cao đáp ứng nhu cầu chạy dịch vụ, vẫn là một rào cản lớn.
Một chiếc xe máy điện chuyên dụng thường có giá bán lẻ cao hơn 20 - 40% so với một chiếc xe xăng phổ thông cùng phân khúc. Đối với những tài xế đang dùng xe cũ, việc phải thanh lý xe xăng để đầu tư xe điện trong vòng hai năm tới là một gánh nặng. Nhiều người lo ngại sẽ phải vay nợ để đổi xe, trong khi lãi suất và áp lực trả nợ vẫn luôn là nỗi ám ảnh.
Để tháo gỡ nút thắt về tài chính này, TP.HCM đã đề xuất một gói hỗ trợ tài chính đặc biệt cho người dân và doanh nghiệp chuyển đổi xe. Đáng chú ý nhất là chính sách hỗ trợ bằng tiền mặt có thể lên đến 20 triệu đồng/xe cho các hộ gia đình. Cụ thể, theo đề xuất, hộ nghèo có thể được hỗ trợ 100% chi phí chuyển đổi (tối đa 20 triệu đồng), hộ cận nghèo được hỗ trợ 80% (tối đa 16 triệu đồng), và các hộ thông thường cũng được hỗ trợ 10% chi phí (tối đa 5 triệu đồng).
Ngoài ra, chính quyền còn tính toán các chính sách ưu đãi khác như miễn 100% lệ phí trước bạ và lệ phí đăng ký biển số đối với phương tiện xanh, cùng với việc hỗ trợ lãi suất khi vay mua xe điện. Các hãng xe công nghệ lớn cũng được kỳ vọng sẽ hợp tác với các nhà sản xuất xe điện để cung cấp các chương trình thuê/mua trả góp linh hoạt và đổi xe cũ lấy xe mới để giúp tài xế giảm thiểu chi phí đầu tư ban đầu, tạo điều kiện cho khoảng 400.000 xe máy xăng tại TP.HCM chuyển đổi sang xe điện trong giai đoạn đầu.
Doanh nghiệp công nghệ "rục rịch" đổi mình
Đối với các "ông lớn" trong ngành như Grab, Gojek, Be và các công ty giao hàng tiết kiệm, quy định này đòi hỏi họ phải thay đổi chiến lược và đầu tư cơ sở hạ tầng một cách nhanh chóng. Việc "xanh hóa" đội xe là một cơ hội để họ nâng cao hình ảnh thương hiệu, hướng tới phát triển bền vững, nhưng cũng là một thách thức lớn về mặt vận hành.
Các doanh nghiệp đang tích cực làm việc với các nhà sản xuất xe điện như VinFast, Pega, Yadea để đàm phán về số lượng lớn và các gói hỗ trợ. Mục tiêu là xây dựng một đội xe điện thuê/mua trả góp để dễ dàng chuyển đổi cho tài xế. Quan trọng hơn, họ phải đầu tư vào hệ thống trạm sạc và đổi pin đủ lớn để đáp ứng nhu cầu hoạt động liên tục 24/7 của đội ngũ shipper và tài xế.
"Chúng tôi đã nhìn thấy xu hướng này và đang đầu tư mạnh mẽ vào các trạm đổi pin tại các khu vực trung tâm. Việc đổi pin chỉ mất vài phút, giúp tài xế giảm thiểu thời gian chờ sạc và đảm bảo hiệu suất công việc không bị gián đoạn," đại diện một hãng xe công nghệ chia sẻ. Điều này cũng mở ra một lĩnh vực kinh doanh mới là dịch vụ cho thuê pin, giúp giảm giá thành xe điện ban đầu cho tài xế.
Hạ tầng sạc: "Mắt xích" quyết định thành bại
Thách thức lớn nhất đối với việc chuyển đổi sang xe điện quy mô lớn chính là hạ tầng sạc. Khác với xe hơi điện có thể sạc tại nhà hoặc trung tâm thương mại, xe máy điện phổ thông phục vụ giao hàng và công nghệ cần thời gian sạc siêu nhanh hoặc dịch vụ đổi pin tiện lợi để không làm giảm năng suất lao động.
Nếu hệ thống trạm sạc/đổi pin không được phủ sóng rộng rãi và đồng bộ, nguy cơ ùn tắc tại trạm sạc hoặc hết pin giữa đường sẽ trở thành cơn ác mộng đối với tài xế. Các công ty vận hành pin và trạm sạc đang chạy đua để mở rộng mạng lưới, hướng tới mô hình hợp tác công – tư để lắp đặt trạm sạc tại các khu vực công cộng, bãi đỗ xe và thậm chí là các cửa hàng tiện lợi.
Sự đồng bộ về tiêu chuẩn pin và công nghệ sạc cũng là yếu tố then chốt. Chính phủ cần sớm ban hành các quy chuẩn kỹ thuật rõ ràng để tránh tình trạng "mạnh ai nấy làm" khiến tài xế khó khăn khi chuyển đổi giữa các hãng xe hoặc các dịch vụ đổi pin khác nhau. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến tài xế mà còn đến sự cạnh tranh lành mạnh của thị trường xe điện.
Xe điện mở đường cho "lối sống xanh"
Mặc dù quá trình chuyển đổi sang xe điện từ 2026 sẽ có nhiều gập ghềnh và đòi hỏi sự hy sinh từ cả tài xế lẫn doanh nghiệp, đây là một bước đi không thể đảo ngược và cần thiết cho tương lai đô thị Việt Nam. Khi xe điện trở nên phổ biến, người dân sẽ được hưởng lợi từ không khí trong lành hơn, ít tiếng ồn hơn, và một giao thông thông minh hơn.
Thị trường xe điện Việt Nam, vốn đã sôi động, dự kiến sẽ bùng nổ mạnh mẽ trong vòng 5 năm tới. Các nhà sản xuất trong và ngoài nước sẽ tung ra nhiều mẫu xe điện chuyên dụng cho dịch vụ, với giá thành cạnh tranh và công nghệ pin ngày càng tiên tiến.
Đây không chỉ là một quyết định về giao thông vận tải, mà là một quyết định về môi trường và sức khỏe cộng đồng. Từ 2026, chiếc xe điện không chỉ là phương tiện kiếm sống của tài xế mà còn là biểu tượng cho một lối sống xanh và một thành phố đáng sống hơn. Thách thức lớn đang ở phía trước, nhưng phần thưởng cho sự chuyển mình này sẽ là một tương lai bền vững.
>>> Bài viết liên quan: Cảnh báo cháy nổ pin Lithium-ion: Bí mật "bom hẹn giờ" dưới yên xe của bạn!
THẾ GIỚI XE ĐIỆN - XE MÁY 50CC
Website: https://thegioixedien.com.vn
Hotline: 088.63.88888 - 084.97.88888 - 024.2210.8888
